Een definitiekwestie: Is dit echt je belang? Of gewoon een standpunt?
Wie het SOM-boek heeft gelezen, en dat hebben de meeste omgevingsmanagers, weet dat een standpunt en een belang twee heel verschillende dingen zijn. Het is voor omgevingsmanagers dan ook een tweede natuur om te zoeken naar het belang achter een standpunt. Maar voor de meeste mensen is het onderscheid helemaal niet zo duidelijk. Ik heb het verschil regelmatig aan collega’s in een andere rol uitgelegd, laat staan dat de gemiddelde stakeholder het verschil kent. En dat terwijl juist in het onderscheid vaak de ruimte ligt om tot een oplossing te komen.
Hoog tijd dus om het verschil onder de aandacht te brengen. De Van Dale geeft de volgende definities van de twee begrippen:
Standpunt (het; o; meervoud: standpunten)
- zienswijze, mening, opvatting: een standpunt innemen
- plek waar je staat, met name om iets waar te nemen
Belang (het; o; meervoud: belangen)
- iets dat iemand raakt doordat zijn voordeel ermee gemoeid is of omdat het zijn gevoel van nieuwsgierigheid opwekt: hij heeft er belang bij; voordeel; belang in iets stellen
- betekenis: een drukte van belang; van ondergeschikt belang
¶ een belang hebben in een bedrijf: er aandelen in hebben, er deels eigenaar van zijn
Dit is een start, maar ik wil dieper ingaan op het verschil in de ogen van een omgevingsmanager.
Een belang is bijna niet te veranderen, in ieder geval niet op de korte termijn. Een ouder zal altijd willen dat zijn of haar kinderen veilig zijn, een ondernemer zal altijd winst willen maken en een bewoner zal altijd fijn willen kunnen wonen. Een belang is waar het voor een stakeholder écht om gaat en gek genoeg wordt juist het belang vaak niet uitgesproken. Een standpunt is vele malen concreter, kan wel veranderen en komt voort uit het belang.
Voorbeelden:
| Stakeholder | Belang | Standpunt |
| Een vader | Een veilige buurt voor zijn kinderen | Er moeten drempels worden aangelegd in de straat voor zijn huis |
| Ondernemer | Een winstgevend bedrijf | De Zero-Emissie-Zone mag niet ingevoerd worden |
| Bewoner | Woongenot | Er mag geen windmolen aangelegd worden in de buurt van haar huis |
Dat is allemaal leuk en aardig, maar wat heb je hier nou aan in de praktijk? Heel simpel, het is vaak niet mogelijk om aan iemands standpunt tegemoet te komen, maar wél om zijn of haar belang te waarborgen. Jij kent je project door en door en als je weet waar het iemand echt om gaat, kan je met ideeën komen die voor de stakeholder even acceptabel zijn en voor het project goed uitvoerbaar.
Voorbeelden mét alternatieven
| Stakeholder | Belang | Standpunt | Alternatieven |
| Een vader | Een veilige buurt voor zijn kinderen | Er moeten drempels worden aangelegd in de straat voor zijn huis |
|
| Ondernemer | Een winstgevend bedrijf | De Zero-Emissie-Zone mag niet ingevoerd worden |
|
| Bewoner | Woongenot | Er mag geen windmolen aangelegd worden in de buurt van haar huis |
|
Als je in het eerste voorbeeld alleen zouden focussen op die drempels en je die, om wat voor reden dan ook, niet kunt aanleggen, dan loop je vast. Terwijl het probleem misschien wel degelijk op te lossen valt, door een van de alternatieven aan te bieden. Focussen op het belang geeft ons de kans om creatief te zijn, opeens zijn de mogelijkheden eindeloos.
Bij Rainbow Management gaan we altijd op zoek naar het belang. Dat is niet altijd even makkelijk te vinden, maar zolang we voor ogen houden dat een standpunt nooit het hele verhaal is, kunnen we blijven denken in oplossingen en leven in het project houden.
